Bijzonder: geslaagd beroep op verjaring door woonbooteigenaar

Regelmatig komt het voor dat een woonboot tientallen jaren geleden is afgemeerd op een plek zonder dat daarvoor toestemming was van de eigenaar van de ligplaats of de oevergrond. Regelmatig ook vragen de huidige bewoners van zo’n boot mij of zij een beroep op verjaring kunnen doen. Wanneer een bootbewoner gedurende 20 jaar zich naar buiten toe ondubbelzinnig als eigenaar van de ligplaats heeft gedragen, kan het zijn dat het recht van de oorspronkelijke eigenaar om tegen dat gebruik op te treden verjaard is. Als dat zo is, is de bewoner eigenaar van de ligplaats geworden. Daarover gaat een uitspraak van de rechtbank Limburg van 20 januari 2016.

Tot nu toe geen voorbeelden

Mijn advies in zo’n zaak is meestal voor de woonbooteigenaar negatief. Er zijn een aantal "standaard" uitspraken waarin de rechter oordeelt dat het gebruik is begonnen krachtens een ligplaatsvergunning, en dat houdt “volgens verkeersopvattingen” in dat de bewoner zich niet ondubbelzinnig als eigenaar heeft gedragen. Voor de aangrenzende oevergrond gaat de rechter er vaak van uit dat het gebruik van de grond beperkt is begonnen met het doel om op de woonboot te kunnen komen. Nadien heeft dat gebruik dan, zonder dat de grondeigenaar daartegen is opgetreden, allengs een ruimere omvang gekregen. En als het gebruik eenmaal begonnen is zonder zo’n duidelijke eigendomspretentie, is het heel lastig om aan te tonen dat je je daarna opeens wél “als eigenaar” bent gaan gedragen. Meestal neemt de rechter aan dat er door de grondeigenaar stilzwijgende toestemming is verleend voor het gebruik, en dan is die eigendomspretentie per definitie van de baan. Zie hiervoor uitgebreider mijn blog van december 2013.

Tot voor kort waren er dan ook geen uitspraken bekend waarin een woonbooteigenaar een geslaagd beroep op verjaring deed en zich als eigenaar van de ligplaats of oevergrond kon beschouwen. 

Maasplassen Roermond

De eigenaar van een woonboot in een grindgat bij Roermond is het onlangs echter wel gelukt! Hij had de woonboot in 1989 gekocht. De eigenaar van de ligplaats, Maasplassen Roermond BV, eiste voor de rechtbank Limburg ontruiming. Partijen waren het erover eens dat er tussen hen geen enkele overeenkomst bestond over het gebruik van de ligplaats. De bootbewoner stelde dat hij door verjaring eigenaar was geworden en de rechtbank moest beoordelen of hij zich gedurende twintig jaar had gedragen met de ondubbelzinnige pretentie zelf eigenaar van de ligplaats te zijn. Volgens de rechtbank was dat dus het geval. Ik noem de twee belangrijkste overwegingen. In de eerste plaats had hij de grenzen van de ligplaats en het door hem in bezit genomen oevergedeelte duidelijk en zichtbaar voor derden aangegeven. Maar vooral lijkt essentieel dat Maasplassen niet weersproken had dat de bootbewoner in 1991 een eis van de toenmalige grondeigenaar om zijn boot te verplaatsen, nadrukkelijk had genegeerd: hij had gezegd dat de ligplaats van hem was en dat hij daarom niet aan die eis hoefde te voldoen. Daarna heeft hij het gebruik van de ligplaats ongestoord en ononderbroken voortgezet.

Één zwaluw?

Dit is een mooi succes voor deze woonbooteigenaar. Maar het lijkt een uitzondering te zijn, het zal niet vaak voorkomen dat in een procedure de genoemde feiten worden bewezen die hier de doorslag gegeven hebben.